Cẩm nang dạy trẻ

Từ những trải nghiệm riêng lẻ và mò mẫm, nay mình khái quát để viết lên tài liệu Cảm nang nuôi dạy trẻ, mà cụ thể là lý thuyết về Pháp hành, về việc khiến trẻ “đạt được một điều gì đó”

Điều gì đó có thể là một phẩm tính, một tâm thế hay một hành động tự giác tự nguyện, một thói quen, một cách hành xử, … nào đó.

Trước hết, người dạy trẻ cần xác định được mình muốn dạy điều gì. Điều mình muốn nó có hình hài như thế nào?

  • Bối cảnh mà “điều mình muốn” nó xuất hiện
  • Có những hành động, nhóm hành động nào ở đó
  • Những phẩm chất, tính chất nào cần trẻ quan được

Càng rõ ràng về hình hài của điều mình muốn thì sự dạy dỗ sẽ rõ ràng hiệu quả sẽ cao

Đứa trẻ lên được một mức là một đứa trẻ có được một tâm thế mới, mà tâm thế mới cao hơn, bao trùm tâm thế cũ, tâm thế sẽ gắn liền với độ tuổi.

Tâm thế gắn với bối cảnh thể hiện; các tính chất của tâm thế, các hành động khởi phát từ tâm thế, tư duy cũng từ đó phát triển theo. Đứa trẻ nên có lộ trình tâm thế ntn?

  • Phát triển tự do, vô lo vô nghĩ, hồn nhiên vô tư <mầm non trước 6t>
  • Khi hết dần sự hồn nhiên, bắt đầu cài đặt tâm thế: Tự mình chăm sóc mình, độc lập, ko làm phiền người khác < 6t – 9t>
  • Tiếp theo là tâm thế giúp đỡ, cảm nhận sự người lớn hơn một chút, người lớn là người có thể lo thêm được cho người khác, cảm nhận mình có thể chăm sóc lo toan thêm cho một người khác, nghĩ cho người khác, điều này mang lại cảm giác người lớn hơn, hay còn gọi là cảm nhận sự trưởng thành nơi mình, một chút <9t- 14t>
  • Tâm thế độc lập, tự chịu trách nhiệm, phụ thuộc tối thiểu vào người khác <14t – 18t>
  • Trưởng thành, 18t -21t: 21t đạt mốc tâm thế trưởng thành

Giai đoạn tự học chăm sóc mình: Thể hiện bằng tự mình thu vén cho vệ sinh cá nhân, chỉn chu, chỗ ăn, ngủ tắm, có trách nhiệm với đồ ăn, thức uống, quần áo của mình, bàn học của mình, giường ngủ của mình, tự hiểu nhu cầu cơ thể, chăm sóc cho cơ thể, cảm thấy sảng khoái nhẹ nhõm, có tư duy chuẩn bị trước sau. Có 3 việc đi học, ăn uống, quần áo tắm giặt phải có tư duy trước sau, tự chuẩn bị cho mình thành một chu trình khép kín. Tự lo việc liên quan đến cá nhân, nếu cần giúp đỡ, nhờ vả thì hỏi xin sự giúp đỡ. Cảm nhận được sảng khoái cơ thể, cảm nhận chu trình khép kín, cảm nhận mình tự lo được những việc thuộc về mình ko làm phiền người khác, cảm nhận tự giác, tự lập, tự tin

Giai đoạn 9t – 14t (trước dậy thì): Thể hiện bằng việc tự nguyện có hành động giúp đỡ, sau khi lo cho mình xong, dư tâm lực giúp đỡ người khác. Nếu có sẵn tính giúp đỡ nhưng giúp ko phải do dư tâm lực mà do bản ngã, nhu cầu cá nhân thì sẽ bị thiếu hụt, sẽ ko cảm nhận được sự trưởng thành của mình, người lớn của mình. Trước hết cảm thấy mình dư đã, sau đó là ý muốn giúp đỡ; hoặc vì muốn giúp mà dần cảm thấy mình dư được tâm lực, nhớ nhé, cần cảm nhận được mình dư tâm lực, giúp đỡ người khác, mở rộng năng lực, phẩm tính.

Giai đoạn dậy thì 14t – 18t: Tâm thế độc lập tự chịu trách nhiệm, phụ thuộc tối thiểu. Cảm nhận được nhân-quả; tự chịu trách nhiệm, phụ thuộc tối thiểu, vẫn chấp nhận phụ thuộc nhưng luôn quan sát xem tự mình có tự giải quyết được không, không có vấn đề gì với sự giúp đỡ cả, nhưng ý muốn là tự mình trước, tự muốn như thế ý.  Vừa cảm thấy sức mạnh giá trị bản thân, vừa cảm thấy mối quan hệ khăng khít trong gia đình, một niềm tin vững chãi

Giai đoạn từ 18t-21t: Trưởng thành. Tạo cảm giác cất cánh, rời tổ cất cánh, ko có chỗ bám mông lung, đi qua mông lung, xoay xở, vẫn ổn. Bay thôi!!!! Thỉnh thoảng về thăm thầy u ba mẹ

Kết thúc 21t là đạt được tâm thức trưởng thành. Sẵn sàng bay, ko còn dập dòm, trước đó còn dập dòm 😀

———————-

Nhìn như thế này để không nhìn thấy lủn mủn vụn vặt. Nhìn thấy cả một chủ điểm trong nuôi dạy trong 1 giai đoạn. Ứng với mỗi chủ điểm thì sẽ phát triển phẩm tính, năng lực tư duy, kĩ năng làm việc học tập tương ứng.

————————-

Cách để đặt trẻ được vào tâm thế mới

Trước hết hình dung ra:

  • các bối cảnh có chứa tâm thế mới,
  • Các hoạt động, nhóm hoạt động ở đó/ Niệm ghim để nảy lên hoạt động
  • HÌnh dung ra những thứ trẻ bắt buộc quan sát thấy

Có hai cách đi, một cách đi từ nhỏ lẻ đến tổng quát; cách thứ hai đi từ tổng quát đến nhỏ lẻ

Cách 1: Đi từ nhu cầu cảm nhận cá nhân

Bước 1: Mục đích là trẻ cần làm những việc cần làm (như đã liệt kê ở trên)

Khi xuất hiện bối cảnh, ta sẽ:

  • Khai thác phẩm tính sẵn có hoặc gieo những phẩm tính mới, thứ mà khiến con làm những thứ cần làm, nhu cầu cảm nhận cá nhân
  • Hoặc các biện pháp yêu cầu, ép, hay phần thưởng

Để trẻ cần làm thứ chúng phải làm trong bối cảnh đó

Bước 2: Hướng dẫn con quan sát thứ con cần quan sát được

  • Khi trẻ làm việc thì hoặc để trẻ tự làm rồi chia sẻ
  • Hoặc hướng dẫn trẻ quan sát những thứ mà trẻ cần quan sát được ấy

Ví dụ như là năng lực bản thân, trạng thái vui vẻ, lợi ích của bản thân việc đó, niềm vui của mình của người này người kí, thấy ra khả năng điểm tốt của mình, thấy ra niềm vui của mình, thấy ra nếu không làm thì/có làm thì; … 

Quan trọng nhất là những điều thấy ra về bản thân mình.

Bước 1 và 2 rất cắc bụp tùy ý, nhưng liên tục như vậy, kiên trì, sẽ đến lúc trẻ muốn cảm nhận những điều như vậy về mình nhiều hơn, cho đến khi trở thành một quyết định: Mình muốn là người như vậy

Bước 3: Muốn LÀ người như vậy. Lúc đó là đạt tâm thế/vai trò mình yêu cầu rồi. 

Từ đó trở đi thì con sẽ tự động hành động mà còn mở rộng hơn nữa trong một vài bối cảnh khác, ko chỉ còn ở nhà mà ở trường, ở nhà ông bà nội, ông bà ngoại, nơi công cộng

Cách 2: Đi từ tâm thế/vai trò

Bước 1: Cài đặt tâm thế vai trò

  • Một người mà con yêu quí cài đặt cho con tâm thế chốt đó, nhưng mới chỉ chỉ ra được hình tướng của các hoạt động, nhóm hoạt động, niệm ghim cho những hoạt động này
  • Con chưa cảm nhận được tính chất của tâm thế đâu, chỉ giữ lại niệm ghim

Bước 2: Nhắc nhở và tự nhắc nhở, mục đích là để hắn làm việc hắn cần làm

  • Trong bối cảnh, để con tự nhắc con hoặc mình nhắc
  • Hắn sẽ làm việc hắn cần làm

Bước 3: (Giống bước 2 ở cách 1) Hướng dẫn con quan sát thứ con cần quan sát được

  • Khi trẻ làm việc thì hoặc để trẻ tự làm rồi chia sẻ
  • Hoặc hướng dẫn trẻ quan sát những thứ mà trẻ cần quan sát được ấy

Ví dụ như là năng lực bản thân, trạng thái vui vẻ, lợi ích của bản thân việc đó, niềm vui của mình của người này người kí, thấy ra khả năng điểm tốt của mình, thấy ra niềm vui của mình, thấy ra nếu không làm thì/có làm thì; … 

Quan trọng nhất là những điều thấy ra về bản thân mình.

Bước 4: Cảm thấy cái đẹp/ cái chất/cái tinh thần của tâm thế -> Lãnh nhận tâm thế!

Từ đó trở đi thì con sẽ tự động hành động mà còn mở rộng hơn nữa trong một vài bối cảnh khác, ko chỉ còn ở nhà mà ở trường, ở nhà ông bà nội, ông bà ngoại, nơi công cộng

Đoạn cuối ở cách 1 và 2 khác nhau ở chỗ: Cùng là sau khi có nội hàm của tâm thế, Cách 1 thì muốn mình LÀ tâm thế đó, cách 2 thì là LÃNH NHẬN tâm thế đó.

Cả hai cách sẽ đạt được yêu cầu, đôi khi ta có thể phối hợp cả hai cách nha.

——————————

Với một tâm tính, thói quen, cách hành xử nào đó ta cũng cài đặt như thế, bắt đầu từ việc: 

Trước hết hình dung ra:

  • các bối cảnh có chứa cái điều mới muốn dạy dỗ
  • Các hoạt động, nhóm hoạt động ở đó/ Niệm ghim để nảy lên hoạt động
  • HÌnh dung ra những thứ trẻ bắt buộc quan sát thấy

Chính phần in đậm này sẽ mang bố mẹ thầy cô bước vào bối cảnh thật và nhận ra nhu càu mong muốn của mình.

Từ bây giờ, hay lưu giữ bối cảnh, mong muốn, sau đó tự làm rõ ra với chính mình và hành động thôi.

1 thought on “Cẩm nang dạy trẻ”

  1. Tài liệu này cung cấp những hướng dẫn cụ thể và chi tiết về cách nuôi dạy trẻ một cách hiệu quả. Việc xác định rõ mục tiêu và hình hài của điều muốn dạy là bước quan trọng giúp quá trình giáo dục trẻ trở nên rõ ràng hơn. Cách tiếp cận từ tổng quát đến nhỏ lẻ giúp trẻ phát triển tâm thế mới và các kỹ năng cần thiết. Quan trọng nhất là việc giúp trẻ tự nhận thức và quyết định trở thành người như mong muốn. Làm thế nào để áp dụng những phương pháp này một cách linh hoạt trong các bối cảnh khác nhau?

    Reply

Leave a Reply to Finance Cancel reply