Mình thấy rõ một điều, con người ai cũng muốn được cảm nhận điều tốt về mình, cảm nhận những giá trị tinh thần như được yêu quí, được đánh giá cao, được ghi nhận và bản thân cảm thấy tự tin tự hào.
Chắc chắn rồi, những mong muốn ấy là vô cùng chính đáng, sẽ là động lực tuyệt vời thúc đẩy mỗi người nỗ lực tạo ra giá trị tốt đẹp cho mình và cho đời sống; để mỗi người ngày một trở nên hoàn thiện hơn, giỏi giang hơn, đẹp đẽ hơn.
Những mong muốn này chi phối mạnh mẽ các hoạt động sống của con người nhưng theo những cách rất khác nhau.
Cách đầu tiên đúng đắn đầy đủ nhất là: Để cảm nhận tốt đẹp về mình thì bản thân mình cần phải có điều tốt đẹp phải không. Lao động tạo ra giá trị và học cách nhìn ra những phẩm chất của mình, từ việc tu sửa thành công những tâm tính, thói quen xấu đến việc không ngừng bộc lộ nuôi dưỡng mở rộng phẩm chất năng lực tốt đẹp chính là cách mạnh mẽ để nhìn thấy điều tốt đẹp ở bản thân mình. Cách này bền vững nhưng cần nhiều nỗ lực, thời gian công sức mà đôi khi thành quả đến muộn nên thời nay không mấy ai mặn mà.
Cách thứ hai khá phổ biến hiện tại là người ta có thể nói, thuyết trình say mê về những điều tốt đẹp, người ta chia sẻ những điều mà người ta cho là tốt đẹp, chia sẻ về lí tưởng về ước mơ về hoài bão cao đẹp, thì riêng việc nói đấy, dùng ngôn từ đấy cũng mang đến cho người ta chút cảm giác tốt đẹp về bản thân. Nên mặc dù có thể họ chưa làm được như điều họ nói thì ngay khi nói, họ cũng đã được cảm nhận một phần. Chỉ cái là, cảm nhận qua lời nói gió bay thì chả mấy chốc hết, nên họ sẽ có nhu cầu nói liên tục liên tục. Với một lượng fan, lượng fan ấy dành cho họ sự tin tưởng yêu quí nên họ cũng cảm nhận được sự ngưỡng mộ, tự tin nhất định cho dù họ mới chỉ nói được chứ chưa làm được, chưa hành động được, sống được như lời họ nói. Nói được khác Làm được vậy nên cách làm này chỉ mang đến những trải nghiệm hời hợt về bản thân, những cảm nhận nhất thời không bền vững và dễ đổ vỡ.
Đối nghịch với hiện tượng này, rất thú vị, là có những nhóm kín được tạo ra để chia sẻ với nhau những điều mà đạo đức xã hội không cho phép, chính những người trong cuộc biết điều đó, nhưng họ ở lại, còn rất đông là đằng khác là bởi, những thói hư tật xấu của họ không những không bị lên án mà lại còn được nuôi dưỡng bằng sự vui vẻ, ghi nhận, lại có một số người tung hô. Sự vui vẻ, ghi nhận, tung hô mang đến cảm nhận cũng rất ra gì và này nọ, cũng tự tin tự hào như ai, cũng mang đến cảm giác thoả mãn bản thân nữa ấy chứ! Chỉ có điều, nhóm đó, tổ chức đó đang nuôi dưỡng những nhân xấu trong mình chờ ngày trổ quả mà không biết.
Tiếp nữa là, cái việc cảm nhận mình tốt đẹp ấy mà, thì cứ che cái xấu đi là xong, nhất định ko nhìn vào cái xấu, thì sẽ nhìn đâu cũng thấy đẹp, thấy tích cực.
Để làm được điều này, con người ta cũng cần phát triển một số tính cách như trốn tránh, che đậy, dối trá, bộ não thì thiên tài nguỵ biện trí trá. Cứ automatic chọn góc nhìn mang lại cảm giác dễ chịu, mang lại cảm giác kiểu như “mình làm vậy cũng có ý đúng mà”, chứ khỏi nhìn tổng thể luôn, vừa mất công vừa mệt 🙂
Mình cũng gặp một số câu chuyện kiểu “không làm mà vẫn có ăn”, kiểu chẳng làm gì nhưng cũng tìm cách nói/ cách nghĩ cố để có được cảm giác mình đây cũng có giá trị, hay ít ra ko để cảm giác tệ xâm chiếm lấy mình.
Ví dụ như khi một người trong tập thể được khen thì có người nói “nhờ có đứa dốt nên mới có đứa giỏi”. Nghe qua thấy đúng đúng nhỉ, hoặc thấy cảm giác sai sai nhưng ko biết sai ở đâu :). Sai thật đấy ạ. Sai ở chỗ, cái đứa giỏi nó phải rất nỗ lực, thì cái đứa dốt không làm gì nhưng lại tự cho mình cái “phước” cái công góp phần để người kia giỏi; âu cũng là muốn cảm thấy bớt tệ về mình.
Hay như với cái trào lưu khá phổ biến hiện tại; đó là cảm ơn “sai lầm” hay như cảm ơn cái người gây ra lỗi với mình vì nhờ sai lầm, nhờ đau khổ mà mình tốt hơn lên.
Đến khổ, ngu si thì mắc sai lầm, mắc sai lầm thì lại quàng thêm một đống nghiệp chứ lợi lộc gì. Cảm ơn sai lầm cũng chỉ là để xoa dịu cảm giác đau xót của bản thân, để không phải chịu cảm giác “mình ngu si yếu kém”
Lại còn cái người làm điều xấu xa với mình, mình hàm ơn cái gì?
Hàm ơn mang tính chất nuôi dưỡng vậy chẳng khác nào, người ơi hãy tiếp tục làm điều xấu xa đi. Những người gây ra điều xấu hay tự biện minh theo cách này lắm, cũng là để bớt đi cảm giác tội lỗi. Mình mà cảm ơn những người này thật thì là ngu si gây thêm nghiệp nuôi dưỡng tâm tính xấu ác ở họ. Sự thật là, sai lầm, đau khổ, nếu trải qua mà trưởng thành, mà học được bài học, thì phải cảm ơn chính mình ấy, cảm ơn mình đã mạnh mẽ, đã biết nhìn ra khía cạnh thiếu sót nơi mình để bù lấp. Nếu muốn cảm ơn thì hãy cảm ơn những người có tâm ý tốt đã bên cạnh nâng đỡ khi mình khi mình cần ấy!!
Kết luận cuối cùng, mong muốn cảm nhận tốt về bản thân là một động lực tuyệt vời, nhưng ta có làm được một cách chính trực trọn vẹn, ko dừng chỉ ở lời nói, suy nghĩ, ý tưởng hay không? Con đường gian lận, đi đường tắt tưởng là nhanh nhưng cái giá phải trả sẽ là con đường vòng vèo đau khổ hơn rất nhiều đó ah!
